←Projektliste

Laura Kucklinski
Über Tage wächst das Leben

Fotocollage, ca. 100 Fotos auf Karton / Photo collage, approx. 100 photos on cardboard / Kolaż zdjęć, ok. 100 fotografii na kartonie

(DE) Die Fotocollage zeigt einen Kleingarten in Dortmund. Die Familie, die diesen Garten lebt und pflegt, hat ihre Wurzeln in Oberschlesien. Sie kamen als junge Menschen nach Deutschland, der Zufall brachte sie nach Dortmund. Einige Jahre später brachte ein weiterer Zufall ihnen den Garten.

Kleingärten entstanden im Ruhrgebiet sowie in Oberschlesien häufig in direkter Nähe zu Zechen und Werkssiedlungen. Für Bergarbeiter*innenfamilien waren sie Orte der Erholung, Selbstversorgung und Stabilität; besonders in Zeiten wirtschaftlicher Unsicherheit.
Viele Bergbauunternehmen unterstützten die Einrichtung von Kleingärten für ihre Arbeiter*innen: Sie sollten zur physischen Regeneration nach harter körperlicher Arbeit beitragen und soziale Bindung ans Unternehmen fördern. Der Garten diente nicht nur als Ausgleich zur Arbeit unter Tage, sondern auch als Raum für Subsistenzwirtschaft: Obst, Gemüse und Kleintiere ergänzten den oft knappen Lohn in Krisenzeiten.^[1]
In der kulturellen Praxis der Bergarbeiter*innen war der Garten oft ein Familienprojekt: Während der Mann unter Tage arbeitete, pflegten Frauen und Kinder die Parzelle.^[2] So wurde der Garten auch ein generationsübergreifender Ort des Lernens und Teilens.

In vielen migrantischen Bergarbeiter*innenfamilien wurden bereits bestehende ländliche Gartenpraktiken in die Kultur des Ruhrgebiets übertragen. In Oberschlesien gehört zu jeder Wohnung eines Zechenhauses ein kleiner Garten. Hier im Ruhrgebiet wird eine Parzelle gepachtet, eine Laube gekauft. Der Garten half so, kulturelle Kontinuität zu bewahren.

Kleingärten sind Orte, an denen sich Gesellschaft in der Erde einschreibt. In ihnen begegnen sich soziale Praxis, materielle Kultur, individuelle Lebensgeschichten und politische Fragen: nach Zugehörigkeit, Teilhabe, Ordnung, Natur und Arbeit. 

„Glück auf“ war und ist der traditionelle Gruß der Bergleute: ein Wunsch für eine sichere Rückkehr aus der Tiefe. Mögen wir am Ende der Schicht wieder ans Licht zurückkehren. In diesem Gruß liegen Hoffnung, Zusammenhalt und das Wissen um das Risiko, dass der Alltag unter Tage bedeutete.
Im Garten – über Tage – erkennt man die symbolische Bedeutung. Der Garten wird zum Gegenraum des Dunkels, zum Ort des Lebens und der Fürsorge.

Zwischen Beeren und Bienen.

(EN) Life grows above ground

The photo collage shows an allotment garden in Dortmund. The family who lives in and tends this garden has its roots in Upper Silesia. They came to Germany as young people, and chance brought them to Dortmund. A few years later, another stroke of luck brought them the garden.

Allotment gardens in the Ruhr region and Upper Silesia were often located in close proximity to coal mines and factory settlements. For mining families, they were places of recreation, self-sufficiency, and stability, especially in times of economic uncertainty.

Many mining companies supported the creation of garden plots for their workers: these were intended to aid physical recovery after hard physical labor and promote social ties to the company. The garden not only served as a counterbalance to working underground, but also as a space for subsistence farming: fruit, vegetables, and small animals supplemented the often meager wages in times of crisis.^[1]

In the cultural practices of miners, gardening was often a family project: while the men worked underground, women and children tended the plots.^[2] In this way, the garden also became a place of learning and sharing across generations.

In many migrant mining families, existing rural gardening practices were transferred to the culture of the Ruhr region. In Upper Silesia, every apartment in a mining house has a small garden. Here in the Ruhr region, a plot of land is leased and an arbor is purchased. The garden thus helped to preserve cultural continuity.

Allotment gardens are places where society leaves its mark on the earth. They are a meeting point for social practices, material culture, individual life stories, and political issues regarding belonging, participation, order, nature, and work.

“Glück auf” was and is the traditional greeting of miners: a wish for a safe return from the depths. May we return to the light at the end of our shift. This greeting embodies hope, solidarity, and an awareness of the risks that everyday life underground entailed.

In the garden—above ground—one recognizes its symbolic meaning. The garden becomes the opposite of darkness, a place of life and care.

Between berries and bees.

(PL) Życie rośnie nad ziemią

Kolaż zdjęć pokazuje ogródek działkowy w Dortmundzie. Żyjąca tam i pielęgnująca ten ogródek rodzina ma swoje korzenie na Górnym Śląsku. Jako młodzi ludzie przyjechali oni do Niemiec, a zbieg okoliczności poprowadził ich do Dortmundu. Lata później kolejny zbieg okoliczności przyniósł im ogródek. 

Ogródki działkowe powstawały w Zagłębiu Ruhry, tak jak i na Górnym Śląsku, często w pobliżu kopalni i osiedli robotniczych. Stanowiły one dla rodzin górniczych miejsca odpoczynku, samowystarczalności i stabilności; zwłaszcza w czasach gospodarczej niepewności. Wiele przedsiębiorstw górniczych wspiera tworzenie ogródków działkowych dla swoich pracownic i pracowników: mają one przyczynić się do regeneracji po ciężkiej pracy fizycznej, a także wzmacniać więzi społeczne z firmą. Ogródek nie służył jedynie jako rekompensata za czas pracy spędzony pod ziemią, ale i jako miejsce do upraw na własne zapotrzebowanie: owoce, warzywa i mała zwierzyna w czasach kryzysu często stanowiły uzupełnienie skromnych wypłat.^[1]
W kulturowej praktyce osób górniczych ogródek działkowy często stanowił projekt dla całej rodziny. Podczas gdy mężczyzna pracował pod ziemią, kobieta wraz z dziećmi troszczyła się o działkę.^[2] W ten sposób ogródki stały się międzypokoleniowym miejscem nauki i dzielenia.

W wielu migranckich rodzinach górniczych przeniesiono znane dotychczas z ogródków praktyki do kultury działkowej Zagłębia Ruhry. Na Górnym Śląsku do każdego mieszkania przy kopalni należy ogródek. Tutaj w Zagłębiu Ruhry działkę należy wydzierżawić, a altankę wykupić. Ogródek działkowy pomagał w ten sposób w zapewnieniu kulturowej ciągłości.

Ogródki działkowe to miejsca, w których społeczeństwo wpisuje się w ziemię. Spotykają się w nich społeczne praktyki, kultura materialna, indywidualne historie życiowe i polityczne pytania: o przynależność, uczestnictwo, porządek, naturę i pracę. 

„Szczęść Boże“ (w jęz. niemieckim stosowano pozbawione religijnego zabarwienia „Glück auf“) było i jest tradycyjnym pozdrowieniem górniczym: życzeniem bezpiecznego powrotu z głębi. Obyśmy na końcu zmiany powrócili do światła. W pozdrowieniu tym słychać nadzieję, przywiązanie oraz świadomość ryzyka, które niesie za sobą codzienność pod ziemią.
W ogródku – nad ziemią – rozpoznawalne jest symboliczne znaczenie. Ogródek staje się przeciwieństwem ciemności, miejscem życia i troski.

Między owocami i owadami.