(DE) Queere Schichten zwischen Ruhrgebiet und Oberschlesien
12.07. – 10.08.2025, Schaufenster-Ausstellung, atelier automatique

Von Bergbau-Barbies, über Kleingärten und Waschkauen, zu Arschleder, Blumen unter Tage und einer Zeitkapsel – die Ausstellung «Still Kissing My Kumpels* Goodnight» ist der zweite Teil einer Recherche zu queeren Spuren im Bergbau und zu postindustriellen Relationen zwischen dem Ruhrgebiet und Oberschlesien – einer Region, die aufgrund ihrer Geschichte auch als „polnisches Ruhrgebiet“ bezeichnet wird.

Im Seminar «Beyond Identities. Postindustrielle Relationen zwischen Ruhrgebiet und Oberschlesien erforschen und ausstellen» am Institut für Medienwissenschaft der Ruhr-Universität Bochum begaben sich Studierende auf die Suche nach verborgenen Geschichten: von homosexuellen Bergmännern, queeren Gärten und Schutzpatron*innen, fluider Körperlichkeit und migrantischen Erinnerungslinien.

Mit spekulativen, feministischen und situierten Ansätzen forschten die Projekte unter anderen im Montanhistorischen Dokumentationszentrum (montan.dok) des Deutschen Bergbau-Museums Bochum.

Die Ausstellung zeigt Fotografien, Collagen, Installationen und Objekte, welche die gewonnenen Perspektiven und Recherchen zugänglich machen – als kritische Aneignungen, persönliche Reflexionen und kollektive Erinnerungsräume.

Der Titel «Still Kissing My Kumpels* Goodnight» greift humorvoll das Internet-Meme «Kiss Your Homies Goodnight» auf. Er ist eine Einladung, hegemoniale Vorstellungen von Männlichkeit, Gender und Sexualität auch dort zu hinterfragen, wo man sie bislang nicht vermutete – im Bergwerk, in Archiven, in der eigenen Familie. Zudem markiert er die Weiterführung der Ausstellung «Kissing My Kumpels* Goodnight», die Anfang des Jahres im atelier automatique stattfand.

Das Rahmenprogramm der Ausstellung umfasst ein Film-Screening von «Wir waren Kumpel», die Lecture-Performance «Nŏs nie dogonium – Über Desidentifikation, Nicht-Binarität und leise Zwischenrufe» von Tubi Malcharzik und einen «Stadtrundgang durch ein feministisches Hauptquartier» mit Eva Busch und Julia Nitschke.

Die Ausstellung zeigt Arbeiten von Mailin Alders, Tobias Becker, Amelie Behler, Leni Benning, Julia Franziska Gehlen, Mia Kallen, Sophia Koch, Laura Kucklinski, Leonie Schröter, Bjona Thaci und Luca Watermann.

Das Seminar wurde geleitet von Magdalena Götz, die in den Gender und Queer Media Studies forscht und Julia Nitschke, deren recherchebasierte Praxis sich mit politischem Erinnern in queer-feministischen und familiären Post-Ost-Kontexten beschäftigt.

Die Ausstellung entstand in Kooperation mit dem Montanhistorischen Dokumentationszentrum (montan.dok) des Deutschen Bergbau-Museums Bochum. Herzlichen Dank für die schöne Zusammenarbeit an Dr. Maria Schäpers und Dr. Stefan Moitra.

Das Projekt ist gefördert durch das Universitätsprogramm «Forschendes Lernen» der Ruhr-Universität Bochum sowie das Institut für Medienwissenschaft.

Grafik: Shajiillu (Shaja Aenehsazy)

Übersetzung ins Polnische: Agnieszka Kozłowska

Die Ausstellung war zu sehen in den Schaufenstern des atelier automatique im Zeitraum zwischen 12.07. und 10.08.2025. Die Schaufenster-Ausstellung war barrierefrei zugänglich.

(EN) Queer shifts between Ruhr region and Upper Silesia
12.07. – 10.08.2025, exhibition, atelier automatique

From mining Barbies, garden plots, former colliery wash houses (Waschkauen) to leather chaps (Arschleder), flowers underground, and a time capsule—the exhibition «Still Kissing My Kumpels* Goodnight» is the second part of a research project on queer traces in mining and post-industrial relations between the Ruhr area and Upper Silesia – a region that is also known as the “Polish Ruhr area” due to its history.

In the seminar «Beyond Identities: Exploring and Exhibiting Post-Industrial Relations between the Ruhr Region and Upper Silesia» at the Institute for Media Studies at Ruhr University Bochum, students set out in search of hidden stories: of gay miners, queer gardens and patron saints, fluid corporeality, and migrant memory lines.

Using speculative, feminist, and situated approaches, the projects conducted research at locations including the Mining History Document Centre (montan.dok - Montanhistorisches Dokumentationszentrum) at Deutsches Bergbau-Museum Bochum, the German Mining Museum in Bochum.

The exhibition displays photographs, collages, installations, and objects that make the perspectives and research gained accessible—as critical appropriations, personal reflections, and collective spaces of memory.

The title «Still Kissing My Kumpels* Goodnight» humorously references the internet meme «Kiss Your Homies Goodnight». It is an invitation to question hegemonic notions of masculinity, gender, and sexuality even in places where one would not normally expect to find them—in mines, in archives, in one’s own family. It also marks the continuation of the exhibition «Kissing My Kumpels* Goodnight», which took place at the atelier automatique earlier this year.

The exhibition’s accompanying program includes a screening of the film «Wir waren Kumpel», a lecture performance entitled «Nŏs nie dogonium – Über Desidentifikation, Nicht-Binarität und leise Zwischenrufe» (On Disidentification, Non-Binarity, and Quiet Interjections) by Tubi Malcharzik, and a «City Tour Through a Feminist Headquarters» with Eva Busch and Julia Nitschke.

The exhibition features works by Mailin Alders, Tobias Becker, Amelie Behler, Leni Benning, Julia Franziska Gehlen, Mia Kallen, Sophia Koch, Laura Kucklinski, Leonie Schröter, Bjona Thaci and Luca Watermann.

The seminar was led by Magdalena Götz, who conducts research in gender and queer media studies, and Julia Nitschke, whose research-based practice deals with political memory in queer-feminist and familial post-East contexts.

The exhibition was created in cooperation with the Montanhistorisches Dokumentationszentrum (the Mining History Document Centre, or montan.dok) of the Deutsches Bergbau-Museum Bochum (German Mining Museum in Bochum). Many thanks to Dr. Maria Schäpers and Dr. Stefan Moitra for the wonderful collaboration.

The project is funded by the Ruhr University Bochum’s program «Research-Based Learning» and the Institut für Medienwissenschaft (Institute for Media Studies).

Graphic: Shajiillu (Shaja Aenehsazy)

Translation into Polish: Agnieszka Kozłowska

The exhibition was on view in the display windows of the atelier automatique between July 12 and August 10, 2025.

The exhibition in the window display was wheelchair accessible.

(PL) Queerowe warstwy między Zagłębiem Ruhry a Górnym Śląskiem
12.07. – 10.08.2025, Wystawa w witrynie atelier automatique, Bochum

Od Barbie górnictwa, przez ogródki działkowe i cechownie, aż po skóry górnicze, kwiaty pod ziemią oraz kapsułę czasu – wystawa «Still Kissing My Kumpels* Goodnight» to druga część kwerendy dotyczącej queerowych śladów w górnictwie oraz postindustrialnych relacji między Zagłębiem Ruhry a Górnym Śląskiem – regionem, który ze względu na swoją historię określany jest również mianem „polskiego Zagłębia Ruhry”.

W ramach seminarium «Beyond Identities. Postindustrielle Relationen zwischen Ruhrgebiet und Oberschlesien erforschen und ausstellen» (Beyond Identities. Badanie i wystawa postindustrialnych relacji między Zagłębiem Ruhry a Górnym Śląskiem) osoby studiujące na Institut für Medienwissenschaft na Uniwersytecie Ruhry w Bochum wyruszyły na poszukiwania ukrytych historii: o homoseksualnych górnikach, queerowych osobach ogrodniczych i patron(k)ach, płynnej cielesności i migranckich liniach pamięci.

W ramach projektów badano stosując hipotetyczne, feministyczne i sytuowane metody badań między innymi w Montanhistorisches Dokumentationszentrum (montan.dok) Niemieckiego Muzeum Górnictwa Bochum.

Wystawa prezentuje zdjęcia, kolaże, instalacje oraz obiekty, które ułatwiają dostęp do zyskanych perspektyw i badań – jako krytyczne przyswojenia, osobiste refleksje i kolektywne miejsca pamięci.

Tytuł «Still Kissing My Kumpels* Goodnight» jest zabawnym nawiązaniem do memu «Kiss Your Homies Goodnight». Jest on zaproszeniem do kwestionowania hegemonistycznych wyobrażeń o męskości, płci i seksualności nawet tam, gdzie dotychczas się ich nie spodziewano – w kopalni, w archiwach, we własnej rodzinie. Tytuł ten stanowi ponadto kontynuację wystawy «Kissing My Kumpels* Goodnight», która miała miejsce w atelier automatique na początku roku.

Program ramowy wystawy obejmuje projekcję filmu «Wir waren Kumpel» (Byliśmy kumplami), Lecture-Performance «Nŏs nie dogonium – Über Desidentifikation, Nicht-Binarität und leise Zwischenrufe» (Nŏs nie dogonium – O dezidentyfikacji, niebinarności i cichych wtrąceniach) autorstwa Tubi Malcharzik oraz «Stadtrundgang durch ein feministisches Hauptquartier» (wycieczkę po feministycznej dzielnicy) z Evą Busch i Julią Nitschke.

Wystawa gromadzi prace następujących osób: Mailin Alders, Tobias Becker, Amelie Behler, Leni Benning, Julia Franziska Gehlen, Mia Kallen, Sophia Koch, Laura Kucklinski, Leonie Schröter, Bjona Thaci oraz Luca Watermann.

Seminarium prowadzone było przez Magdalenę Götz, która bada w ramach Gender und Queer Media Studies oraz Julię Nitschke, której praktyka badawcza dotyczy pamięci politycznej w queerowo-feministycznych i rodzinnych kontekstach post-ost.^([i])

Wystawa powstała we współpracy z Montanhistorisches Dokumentationszentrum (montan.dok) Niemieckiego Muzeum Górnictwa Bochum. Serdecznie dziękujemy dr Marii Schäpers i drowi Stefanowi Moitra za wspaniałą współpracę.

Projekt jest finansowany przez uniwersytecki program «Forschendes Lernen» Uniwersytetu Ruhry w Bochum oraz Institut für Medienwissenschaft.

Grafika: Shajiillu (Shaja Aenehsazy)

Tłumaczenie na język polski: Agnieszka Kozłowska

Wystawę można zobaczyć w witrynie atelier automatique między 12.07. a 10.08.2025. Wystawa jest dostępna dla osób niepełnosprawnych.

(DE) Film-Screening von «Wir waren Kumpel» 

Fr., 11.07.2025, 18 Uhr, atelier automatique

Der Film wird gezeigt zum Pre-Opening der Ausstellung «Still Kissing My Kumpels* Goodnight»

Mit Film-Screening von «Wir waren Kumpel» (Dokumentarfilm, DE 2023, 104 min, Buch und Regie: Christian Johannes Koch & Jonas Matauschek)

„Keine Ahnung, wie mein Leben mit einem anderen Beruf verlaufen wäre. Aber mittlerweile ist der Bergbau ein Teil von mir.“ Trans* Frau Martina ist die einzige Frau, die je in Deutschland unter Tage im Steinkohlebergbau gearbeitet hat. Nun arbeitet sie im Salzbergbau. Ihre früheren Kumpel fahren zur letzten Schicht hinunter in den dunklen Stollen. Ein letztes Mal vom Kohlestaub geschwärzte Gesichter, dann Abschied von Kollegen, die Freunde geworden sind. Die Zukunft bedeutet Neuorientierung, in neuen Berufen, neuen Hobbys. „Locke“ reist mit seinem besten Freund „Langer“ im Wohnmobil nach Frankreich, sie suchen das Meer. Eine atemberaubend schön gefilmte, dokumentarische Erzählung über die Vergangenheit unter Tage und den Beginn vom Rest des Lebens. (https://filmperlen.com/filme/wir-waren-kumpel/)

«Nŏs nie dogonium – Über Desidentifikation, Nicht-Binarität und leise Zwischenrufe», Lecture-Performance von Tubi Malcharzik

Sa., 12.07.2025, 19 Uhr, atelier automatique
Die Lecture-Performance ist Teil der Eröffnung der Ausstellung.

Was, wenn Identifikation nie ganz gelingt?

In der Lecture Performance führt Tubi Malcharzik an die Bettkante eines Kinderzimmers in einer westdeutschen Kleinstadt – dorthin, wo die leisen Zwischentöne des Popsongs beinahe im Breakbeat der frühen 2000er verloren gingen.

Ausgehend vom Performanceprojekt PASKUDNIK skizziert Tubi künstlerische Strategien der Desidentifikation und verhandelt Nicht-Binarität – sowohl in Bezug auf Geschlecht als auch mit der Frage, wie Oberschlesien im Kontext nationalistischer Vorstellungen als nicht-binär verstanden werden könnte.

Tubi Malcharzik (they/them, keine Pronomen) lebt und arbeitet als Performer*in, Dramaturg*in und DJ in Wien und Hannover. In Performances, Hörstücken und Vermittlungsprojekten setzt sich Tubi mit queerer Erinnerung, oberschlesischen Nicht-Binarität(en) und scheinbar unmöglichen Duetten auseinander – sowohl Solo (PASKUDNIK, COMEBACK) als auch in kollektiven Arbeiten (voice messages about śląsking, Sparks to Uranus).

Stadtrundgang durch ein feministisches Hauptquartier mit Eva Busch und Julia Nitschke

Di., 15.07.2025, 18:30 Uhr

Treffpunkt: atelier automatique, Dauer: ca. 90 MinutenWir befinden uns in einem feministischen Hauptquartier.

Der Stadtrundgang führt durch das in der Nachbarschaft des atelier automatique liegende Rottstraßen-Viertel, da sich dort viele wichtige Orte der feministischen Bewegung der 1980er und 1990er Jahre in Bochum befinden. Unter anderen war dort der ehemalige Frauenbuchladen Amazonas über viele Jahre hinweg ein wichtiges Zentrum der autonomen FrauenLesbenbewegung. Das regelmäßig vom Frauenbuchladen herausgegebene Programmheft namens Fraueninfo wurde neben zahlreichen Flyern und Postern auch in der Druckerei Versalis gedruckt, deren ehemalige Räumlichkeiten heute die Werkstatt des atelier automatique beherbergen. Es gab im Viertel eine Hausbesetzung von und für Frauen, und nicht weit entfernt die internationale Frauenkontakt- und Beratungsstelle «Mona».

Durch das wiederholte Aufsuchen und Erinnern an diese Orte und ihre Geschichte wollen die Initiator*innen den feministischen Kämpfen in Bochum ein Denkmal setzen, ein Oral Memorial. Eine Reflexion immaterieller widerständiger Erinnerungskultur, die auch deutlich macht, dass viele der Orte und Kämpfe auch mit heutigen Herausforderungen mithalten.

Der Stadtrundgang wurde entwickelt im Rahmen der Forschung zur Ausstellung «Emanzenexpress_gemeinsam sind wir gemeiner» im atelier automatique, die feministischen Widerstand der 1980er und 90er Jahre in Bochum thematisierte.

Gefördert durch NRW KULTURsekretariat, Ministerium für Kultur und Wissenschaft des Landes Nordrhein-Westfalen und der Stadt Bochum.

(EN) Film screening of «Wir waren Kumpel» 

Fri., 11.07.2025, 18:00, atelier automatique

The film was shown at the pre-opening of «Still Kissing My Kumpels* Goodnight».

Film screening of «Wir waren Kumpel» (documentary, Germany 2023, 104 min, written and directed by Christian Johannes Koch & Jonas Matauschek).

“I have no idea what my life would have been like in a different profession. But mining has become a part of me.” Trans woman Martina is the only woman ever to have worked underground in the coal mining industry in Germany. Now she works in salt mining. Her former colleagues descend into the dark tunnels for their last shift. One last time, their faces blackened by coal dust, then farewells to colleagues who have become friends. The future means reorientation, new professions, new hobbies. “Locke” travels to France with his best friend “Langer” in a motorhome, searching for the sea. A breathtakingly beautiful documentary narrative about the past underground and the beginning of the rest of the miners’ lives. (Translated from the German PR-Text, https://filmperlen.com/filme/wir-waren-kumpel/)

«Nŏs nie dogonium – On disidentification, non-binarity, and quiet interjections», lecture performance by Tubi Malcharzik

Sat., 12.07.2025, 19:00, atelier automatique
The lecture performance is part of the opening of the exhibition.

What if identification never quite succeeds?

In this lecture performance, Tubi Malcharzik takes us to the edge of a bed in a child’s bedroom in a small town in western Germany—to a place where the quiet sounds of pop songs were almost lost in the breakbeat of the early 2000s.

Based on the performance project PASKUDNIK, Tubi outlines artistic strategies of disidentification and negotiates non-binarity—both in relation to gender and with the question of how Upper Silesia could be understood as non-binary in the context of nationalist ideas.

Tubi Malcharzik (they/them, no pronouns) lives and works as a performer, dramaturge, and DJ in Vienna and Hanover. In performances, audio pieces, and outreach projects, Tubi explores queer memory, the non-binary identity of Upper Silesian, and seemingly impossible duets—both solo (PASKUDNIK, COMEBACK) and in collective works (voice messages about śląsking, Sparks to Uranus).

City tour through a feminist headquarters with Eva Busch and Julia Nitschke

Tue., 15.07.2025, 18:30

Meeting place: atelier automatique, duration: approx. 90 minutes.We are in a feminist headquarters.

The city tour takes us through the Rottstraße district, located in the neighborhood of atelier automatique, as it is home to many important sites of the feminist movement of the 1980s and 1990s in Bochum. Among other things, the former women’s bookstore Amazonas was an important center of the autonomous women’s and lesbian movement for many years.

The program booklet called Fraueninfo, published regularly by the women’s bookstore, was printed – along with numerous flyers and posters – at the Versalis printing house, whose former premises now house the workshop of atelier automatique. There was a house squatting in the neighborhood by and for women, and not far away was the international women’s contact and counseling center «Mona».

By repeatedly visiting and remembering these places and their history, the initiators want to create a monument to feminist struggles in Bochum, in form of an oral memorial: A reflection of intangible, resistant memory culture that also makes it clear that many of the places and struggles are still relevant to today’s challenges.

The city tour was developed as part of the research for the exhibition «Emanzenexpress_gemeinsam sind wir gemeiner» at atelier automatique, which focused on feminist resistance in Bochum in the 1980s and 1990s.

Funded by NRW KULTURsekretariat, Ministry of Culture and Science of the German state of North Rhine-Westphalia and the City of Bochum.

(PL) Projekcja filmu «Wir waren Kumpel» 

Piątek, 11.07.2025 r., godz. 18

Pre-Opening wystawy «Still Kissing My Kumpels* Goodnight»

Wraz z projekcją filmu «Wir waren Kumpel» (film dokumentalny, Niemcy 2023, 104 min, scenariusz i reżyseria: Christian Johannes Koch & Jonas Matauschek)

„Nie mam pojęcia, jak przebiegłoby moje życie w innym zawodzie. Ale z upływem czasu górnictwo stało się częścią mnie.” Martina, kobieta trans*, jest jedyną kobietą, która dotychczas pracowała w Niemczech w kopalni węgla kamiennego pod ziemią. Obecnie pracuje ona w kopalni soli. Jej byli kumple zjeżdżają na ostatnią zmianę w ciemnej sztolni. Po raz ostatni pokryte czarnym pyłem węglowym twarze, a następnie pożegnanie kolegów, którzy stali się przyjaciółmi. Przyszłość oznacza odnalezienie się na nowo, w nowych zawodach i nowych hobby. „Loczek“ jedzie ze swoim najlepszym przyjacielem „Langerem“ camperem do Francji, będą szukać tam morza. Zapierająca dech w piersiach, przepięknie nagrana opowieść dokumentalna o przeszłości pod ziemią oraz początku reszty życia. (Przetłumaczone z niemieckiego tekstu PR, https://filmperlen.com/filme/wir-waren-kumpel/)

«Nŏs nie dogonium – Über Desidentifikation, Nicht-Binarität und leise Zwischenrufe» (Nŏs nie dogonium – O dezidentyfikacji, niebinarności i cichych wtrąceniach), Lecture-Performance autorstwa Tubi Malcharzik

Sobota, 12.07.2025 r., godz. 19, atelier automatique
Lecture performance jest częścią otwarcia wystawy.

Co, jeśli identyfikacja nie uda się w pełni?

W ramach Lecture Performance Tubi Malcharzik prowadzi do brzegu łóżka pokoju dziecięcego w małym zachodnio-niemieckim miasteczku - tam, gdzie ciche niuanse popowej piosenki niemalże znikają w połamanym bicie wczesnych lat 2000.

Bazując na projekcie performance‘owym PASKUDNIK, Tubi tworzy zarys artystycznych strategii dezidentyfikacji i negocjuje niebinarność – zarówno w odniesieniu do płci, jak i pytania, czy Górny Śląsk mógłby zostać zrozumiany jako niebinarny w kontekście nacjonalistycznych wyobrażeń.

Tubi Malcharzik (they/them, bez zaimków) żyje i pracuje jako osoba performerska, dramaturgiczna i DJ-ska w Wiedniu i Hanowerze. W ramach performance’ów, słuchowisk i muzealnych projektów wspierających Tubi zajmuje się queerowymi wspomnieniami, górnośląskimi niebinarnościami i pozornie niemożliwymi duetami – zarówno solo (PASKUDNIK, COMEBACK), jak i w ramach kolektywnie tworzonych prac (voice messages about śląsking, Sparks to Uranus).

Wycieczka po feministycznej dzielnicy z Evą Busch i Julią Nitschke

Wtorek, 15.07.2025 r., godz. 18.30
Miejsce spotkania: atelier automatique, Czas trwania: około. 90 minut.

Znajdujemy się w feministycznej dzielnicy.

Wycieczka prowadzi przez znajdującą się w okolicy atelier automatique dzielnicę przy Rottstraße, w której znaleźć można wiele ważnych dla feministycznego ruchu lat 80. i 90. miejsc w Bochum. Znajdowała się tam między innymi ówczesna księgarnia kobiet o nazwie „Amazonas”, która przez wiele lat stanowiła ważne centrum autonomicznego ruchu kobiet i lesbijek. Regularnie wydawane przez księgarnię kobiet pismo programowe o nazwie „Fraueninfo“ było drukowane wraz z licznymi ulotkami i plakatami w drukarni Versalis, której ówczesne pomieszczenia stanowi dzisiaj warsztat atelier automatique. Ponadto w dzielnicy tej miało miejsce także zajęcie pustostanu przez kobiety i dla kobiet. W jego okolicy znajduje się teraz Międzynarodowe Centrum Kontaktów i Porad dla Kobiet «Mona».

Poprzez wielokrotne odwiedzanie i wspominanie tych miejsc oraz ich historii, inicjator*ki mają na celu upamiętnienie feministycznych zmagań w Bochum w formie pomnika słownego. Jest to refleksja niematerialnej, stawiającej opór kultury pamięci, która uświadamia, że wiele z tych miejsc i zmagań wciąż jest dziś aktualnych.

Wycieczka została opracowana w ramach badań do dotyczącej feministycznego oporu lat 80. i 90. w Bochum wystawy «Emanzenexpress_gemeinsam sind wir gemeiner» mającej miejsce w atelier automatique.

Projekt wspierany finansowo przez NRW KULTURsekretariat, Ministerium Kultury i Nauki Nadrenii Północnej-Westfalii i miasto Bochum.